مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

دکتر علی اکبر ولایتی در مراسم یادمان رازی و رونمایی از ترجمه کامل فارسی کتاب الحاوی فی الطب، علم پزشکی را از شاخصه های بارز تمدن اسلامی دانست.رئیس کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی ترجمه کامل کتاب الحاوی به زبان اصلی رازی را کار بزرگ و مهمی دانست و اظهار داشت: ترجمه کتاب الحاوی کار بزرگی است که هم اکنون تکمیل شده است. او همت داشت تا ۲۳ جلد کتاب ارزشمند را به رشته تحریر در آورد و امروز مایه خرسندی است که هرچند با تأخیر اما پس از قرن ها این کتاب را به زبان اصلی او ترجمه کرده ایم.
دکتر ولایتی در خصوص علت نگارش کتاب الحاوی به زبان عربی گفت:بسیاری برایشان جای سوال دارد که چرا این کتاب به زبان عربی نگاشته شده که باید گفت در عصر و زمانه رازی، زبان جهان اسلام، زبان عربی بود تا از شمال غربی آفریقا و آندلس تا جنوب شرقی آسیا بتوان آن را گسترش و نشر داد تا جمعیت بیشتری از آن بهره برداری نمایند همانگونه که امروز مستندات و تولیدات علمی را به زبان انگلیسی در جهان علم منتشر می کنیم.
دکتر ولایتی در خصوص روند ترجمه این اثر مهم رازی اضافه کرد: در طول این ۱۱۰۰ سال گاهی برخی مجلد های کتاب الحاوی به فارسی ترجمه شده بود که به یاری خداوند در حال حاضر با همت دکتر پیوندی، با حمایت دکتر مصدق و زحمات و تلاش های اصلی دکتر ذاکر این مجموعه ۲۳ جلدی به صورت کامل ترجمه شد که تسلط دکتر ذاکر بر زبان عربی و علم پزشکی در تسریع این روند تاثیر گذار بود.
رئیس مرکز ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به شخصیت علمی رازی پرداخت و گفت: رازی با بسیاری از اطبا ایرانی متفاوت است بی شک او در علم پزشکی حرف اول را می زند. این توانمندی هم در بعد تئوری و هم در بعد عملی مشاهده می شود. کتاب الحاوی نمونه ای بارز از تبحر تئوری اوست که حاصل مشاهدات بالینی رازی در بیمارستان عضدی بغداد و سپس در بیمارستان ری می باشد.
دکتر ولایتی در جامعیت تجربه های پزشکی در آثار رازی گفت: رازی جامعیت تاریخی بی نظیری را ارائه می دهد به گونه ای که علوم پزشکی را از زبان سانسکریت و قرن ها قبل ار خود وارد عالم پزشکی می کند و این جامعیت، نماد و شاخصه ای از تمدن اسلامی و علم پزشکی در زمان خود بود.
اوج علم پزشکی ایرانی اسلامی در قرون ۳ تا ۵ هجری بود که شاخص ترین آن علی ابن رهبر طبری بود که رازی از او بهره فراوانی گرفته است. در این راستا رازی توانست تجربه های بسیار مطلوب او را در آثار خود انتقال دهد و هم چنین دانش روز پزشکی را از هند و نیز علم نوین پزشکی در جندی شاپور را در اختیار بگیرد و در آثار و تجارب خود به همه آن ها به خوبی پرداخته است. به گونه ای که در الحاوی بیش از ۲۰۰ بار از عبارت قال الخوز یعنی به گفته خوزستانی ها اشاره می کند که در واقع نشانی از بهره گیری از علم جندی شاپور دارد.
وی همچنین در خصوص تسلط رازی بر سیر علوم پزشکی تا آن زمان خود خاطر نشان کرد: رازی با این جامعیت و بهره گیری از علوم مختلف به جایی میرسد که حتی بر جالینوس که از علمای قرن ها قبل از خود می باشد نیز نقد وارد می کند و در باب آن کتابی می نویسد.
دکتر ولایتی، خدمات رازی به علم پزشکی را وسیع، اثر گذار و ماندنی توصیف کرد و اظهار داشت: رازی در علوم پایه تسلط خاصی داشت و به شیمی بیشتر علاقه نشان داد ودر آن توانمندی خاصی داشت. رازی بسیاری از ترکیبات اساسی را کشف کرد. سولفات آهن، زاج سبز، اسید سولفوریک و الکل از مهمترین کشفیات و خدمات او به دانش پزشکی و شیمی می باشد.
ولایتی با بیان کاربرد وسیع الکل در دانش پزشکی، استفاده از روده بز در امر بخیه را یافته ها وابتکارات مهم رازی دانست. وی گفت: رازی راه هایی را به ما نشان داده است که هم اکنون پس از قرن ها ما از آن روش ها استفاده میکنیم. به عنوان نمونه در درمان ذات الجنب همچنان از روش های درمان بالینی رازی در مراکز درمانی استفاده می شود.
وی به عدم دسترسی به بسیاری از آثار رازی اشاره کرد و گفت: در فهرستی که سال های بعد ابوریحان بیرونی از آثار رازی ارائه می دهد، آثار اورا مشتمل بر ۱۸۰ رساله می داند که برخی از آنها از بین رفت و از دسترس نسل های بعد خارج شد. حتی برخی مورخان عربی نظیر ابن ندیم سوری، این آثار را به بیش از ۲۳۰ اثر می داند.
رئیس مرکز درمانی آموزشی مسیح دانشوری به گسترش دانش پزشکی ایرانی اسلامی در زمان خود اشاره کرد و نفوذ آن را در جوامع علمی غربی بسیار موثر و گسترده دانست. دکتر ولایتی ادامه داد: در دوران بسیار دشوار ارتباطات، کتاب الحاوی رازی به بیش از ۵ زبان دنیا از جمله لاتین و عبری ترجمه شد. اثر او در باب آبله و سرخک حتی تا ۴۰ بار به زبان آلمانی منتشر و بازنشر شد. رازی با ابتکارات و کشفیات خود و خدماتی که به علم پزشکی دارد، در قله پزشکی اسلامی جای دارد.
دکتر علی اکبرولایتی در خصوص اعتقادات رازی اشاره کرد: در دوران مختلف حمله های اعتقادی و شرعی به رازی شده بود که قاطعانه و با استناد به تاریخ و آثار مورخان و عالمان، همه آن ها رد شده و رازی از گزند بدنامان در امان مانده است. رازی هم به نبوت اعتقاد داشت و هم دانشمندی آگاه و دانا و با بصیرت اجتماعی بود.