هر آنچه باید در خصوص بیماری سارکوئیدوز بدانید
مصاحبه با دکتر عابدینی رئیس مرکز تحقیقات سارکویئدوز
دکتر عابدینی در تعریف سارکویئدوز گفت: سارکوئیدوز یک بیماری گرانولوماتوز سیستمیک با منشاء نامعلوم است که در آن ندولهای کوچک (گرانولوم) از بافت التهابی در ارگانهای بدن ایجاد می شود...
دکتر عابدینی در تعریف سارکویئدوز گفت: سارکوئیدوز یک بیماری گرانولوماتوز سیستمیک با منشاء نامعلوم است که در آن ندولهای کوچک (گرانولوم) از بافت التهابی در ارگانهای بدن ایجاد می شود.این ندولها می توانند با اتصال به هم و ایجاد ندولهای بزرگتر در عملکرد طبیعی بدن مثل تنفس تداخل ایجاد کنند. سارکوئیدوز اغلب ریه را گرفتار می کند اما می تواند پوست، چشم ها، بینی ، عضلات قلب ، کبد، طحال، روده، کلیه، بیضه ها، اعصاب، غدد لنفاوی ، مفاصل و مغز را نیز درگیر کند. وی افزود: گرانولوم های ایجاد شده در ریه می توانند باعث ایجاد تنگی در راههای هوایی،بزرگی غدد لنفاوی سینهالتهاب و اسکار (فیبروز) در نسج ریه شوند.به طور کلیپاسخ موضعي دستگاه ايمني و تشکيل گرانولوم، عامل تخريب بافتي در سارکوئيدوز است.
این فوق تخصص بیماریهای ریوی تصریح کرد: علت بروز سارکوئیدوز شناخته شده نیست. یک نظریه مبنی بر ایجاد بیماری در افراد مستعد از نظر ژنتیکی، تماس با برخی عوامل محیطی خاص است. اگرچه این عوامل خاص ناشناخته هستند بسیاری از ارگانیسم ها، شامل ویروس ها و باکتریها ، عامل احتمالی این اختلال معرفی شده اند. مواد شیمیایی غیر عفونی در محیط، شامل برلیوم، آلومینیوم، و می توانند منجر به بیماری ریوی با ویژگیهای مشابه با سارکوئیدوز شوند.
دکتر عابدینی اظها داشت: سارکوئیدوز در سراسرجهان می تواند هر سن، جنس یا نژادی را درگیر کند. اما عمدتاً در افراد بین 20 تا 40 سال دیده می شود. وی افزود: تخمين زده مي شود شيوع آن در محدوده 1تا40 مورد در هر 100000 نفر باشداین بیماری در جنس مونث نسبت به جنس مذکر کمی بیشتر مشاهده میشود.در درصد کمی از بیماران بیش از یک عضو در خانواده مبتلا می شوند. افراد سیاه پوست 3 تا 4 برابر بیشتر به سارکوئیدوز مبتلا می شوند و ممکن است بیماری شدیدتری داشته باشند. سارکوئیدوز به ندرت اطفال را مبتلا می کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص علائم و نشانه های این بیماری گفت: از آنجائیکه تظاهرات بالینی سارکوئیدوز متنوع است بنابراین ممکن است بیمار به رشته های گوناگون تخصصی مراجعه کند. تابلو بالینی تحت تاثیر بعضی عوامل از جمله نژاد ، طول مدت بیماری ، محل و وسعت ارگان مبتلا متفاوت است. خیلی از اوقات سارکوئیدوز معمولاً منجر به علائم خفیفی می شود که بهبود از ویژگی های آن است و علایم ایجاد شده خود بخود رفع می گردد. بطور کلی در نیمی از موارد وجود بیماری بدون هر گونه علامتی و با رادیوگرافی قفسه سینه که بدلیل دیگری تهیه شده معلوم می گردد.
رئیس مرکز تحقیقات سارکویئدوز درباره تشخیص این بیماری اذعان داشت: با توجه به عدم وجود یک تست واحد برای تشخیص سارکوئیدوز، تشخیص بیماری بر اساس فاکتورهای مختلف از جمله علائم و نشانه های بالینی، اختلال در گرافی قفسه سینه و بررسی میکروسکوپی نمونه های بافتی اخذ شده از یک یا چند بافت قرار داردو در عین حال تشخیص های مشابه باید رد شوند ( از جمله سل و لنفوم .یک بیوپسی شامل برداشت قطعه کوچکی از بافت ارگان درگیر است. این روش معمولاً برای کشف گرانولوم توصیه می شود. نمونه ها می تواند طی روشی به نام برونکوسکوپی از نسج ریه گرفته شود . همچنین این نمونه ها می تواند از بافتهای دیگری مثل غدد لنفاوی ، ندولهای پوستی، غده بزاقی یا اشکی انجام شود.
وی ادامه داد که بعد از تایید تشخیص سارکوئیدوز تستهای دیگری برای تعیین وسعت و شدت بیماری ممکن است نیاز باشد. این می تواند شامل روشهای تصویربرداری مثل ام آر آی و یا اسکن پت برای بررسی وجود درگیری در چشم ها، قلب یا سایر ارگانها باشد.
دکتر عاطفه عابدینی در خصوص درمان این بیماری تصریح کرد: به علت ناشناخته بودن علت سارکوئیدوز ، درمان اختصاصی برای این بیماری وجود ندارداما برخی درمانهایی که در مهار علائم بیماری موثر هستند وجود دارد. خوشبختانه بسیاری از افراد مبتلا با توجه به برطرف شدن تدریجی ندولها (گرانولوم) نیاز به درمان ندارند و اگر چیزی بماند نشانه ای از التهاب یا سایر عوارض می باشد.
وی افرزد: سوالات زیادی درباره بهترین زمان شروع و طول مدت درمان سارکوئیدوز وجود دارد. درمان معمولاً در بیماران با تشدید مشکلات ریوی، به ویژه تنگی تنفس و سرفه توصیه می شود. سایر علتهای شروع درمان عبارتند از کاهش عملکرد ریه (که با تست عملکرد ریه تعیین می شود) یا اختلال در فعالیت ناشی از تب، ضعف خستگی، درد مفاصل، تغییرات سیستم عصبی، بیماریهای پوستی منجر به تغییر در ظاهر یا درگیری راههای هوایی فوقانی . در صورت درگیری چشم ها، قلب یا کلیه ها توسط سارکوئیدوز درمان حتی در صورت خفیف بودن علائم توصیه می شود که به علت خطرات جدی بالقوه ناشی از عوارض درگیری این ارگانها می باشد. درمان فعلی روی بهبود علائم، مهار التهاب ، کاهش شدت گرانولوم ها و پیشگیری از بروز فیبروز ریه تمرکز می کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: در 90-70 درصد موارد ، سارکوئیدوز خود به خود بهبود می یابد و پیشرفت نمی کند. در 30-10درصد بیماران، سارکوئیدوز ممکن است طی چندین سال پیشرفت کند مزمن شود و ارگانهای زیادی را مبتلا کند. اما در کل میزان مرگ و میر ناشی از سارکوئیدوز کمتر از 5 درصد است. اگر چه مرگ عمدتاً در نتیجه پیشرفت آسیب های ریوی و به دنبال آن نارسایی قلب راست یا خونریزی از ریه است، اما ممکن است ناشی از درگیری مستقیم قلبی ناشی از سارکوئیدوز نیز ایجاد شود.