مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

گرفتن روزه علاوه  بر سلامت روحی و روانی بر سلامت جسمی نیز تاثیرات مثبتی دارد.كارشناس تغذيه و رژیم درمانی مركز پزشكي مسيح دانشوري در گفتگو با روابط عمومی مرکز از رعایت کردن اصول تغذیه ای در ماه مبارک رمضان سخن گفت.

"محمد علی حجتی کرمانی"درباره تغذیه صحیح عنوان داشت: عده ای به علت عدم انجام آنچه تغذیه صحیح و اصولی در ماه رمضان نامیده می شود دچار مشکلاتی می شوند که یاروزه گرفتن را عامل آن می دانند و یا اثرات آن باعث عدم تداوم روزه داری و روزه گرفتن می شود بنابراین رعایت این اصول بسیار مهم و ضرروی می باشد.

این کارشناس تغذيه و رژیم درمانیمرکز پزشکی دکتر مسیح دانشوری گفت: تفاوتی بین روزه داری و روزهای عادی در اصول تغذیه وجود ندارد و تفاوت آن با روزهای عادی در این است که در روزهای ماه رمضان وعده های اصلی ما شامل افطار، شام و سحر می باشد و اگر در بین این وعده ها نیز میان وعده ای  مصرف شود اصول اولیه تغذیه صحیح یعنی افزایش تعداد وعده ها از 3 وعده به 4 و6  رعایت شده است .

حجتی کرمانی دومین اصل تغذیه صحیح برای هر فردی که تمایل دارد بدنی سالم همراه با دریافت کافی و مکفی تمام مواد غذایی داشته باشد را استفاده از درشت مغذی ها مانند ( کربوهیدرات ، پروتئین وچربی ) و یا ریزمغذی ها مانند ( ویتامین و املاح) را در طی روز دانست و  توصیه به مصرف اصول هرم غذایی بر اساس گروه های غذایی(کربوهیدرات ، لبنیات ، پروتئین ، میوه  و سبزی) کرد .

این کارشناستغذيه و رژیم درمانیاظهار داشت : علت بسیاری از مشکلات روزه داری بر تغذیه غیر اصولی فرد می باشد که نمونه هایی از آن با توصیه هایی برای بهبود شامل موارد ذیل می باشد:

- حذف  وعده سحری: این کار علاوه به افت قند خون در طول روز باعث می شود در زمانی که بدن ما نیازمند انرژی برای  سوخت و ساز است هیچ گونه منبع انرژی در دسترس نداشته باشد و این مساله سبب افت در میزان و کیفیت فعالیت های روزانه می گردد.

- افزایش مصرف کربوهیدرات ساده در وعده سحری: افراد به امید اینکه در طول روز دچار افت قند و گرسنگی نشوند در طول وعده سحری سعی می کنند مصرف کربوهیدرات ساده ( زولبیا ، بامیه ، قند ،شکر و مربا...) را افزایش دهند غافل از اینکه مصرف این نوع مواد به علت افزایش قندخون به یکباره بدن را وادار به ترشح انسولین کرده و افت قندخون را در طول روز سبب می­گردد.

- استفاده نکردن از مواد غذایی که در معده میزان بیشتری باقی بماند :افزایش مصرف بعضی موارد غذایی مانند چربی بیش از حد باعث افزایش حرکات معده می گردد و می توان از غذاهایی  که هضم آنها  طولانی تر است مانند ترکیبی از غلات و حبوبات در هنگام سحر استفاده شود.

چگونه با تشنگی حصل از روزه داری مبارزه کنیم؟

حجتی کرمانی درباره تشنگی در طول روز در ماه مبارک رمضان گفت: در واقع یکی از مشکلات شایع این ماه مبارک تشنگی است که با انجام تمهیداتی می توان در برطرف کردن آن کوشید که باز هم تغییر رفتار در سبک غذا خوردن می باشد . وی اصلی ترین علت تشنگی را کم آبی و عدم مصرف آب و مایعات به اندازه کافی دانست و افزود که مایعات و نوشیدنی ها باید شامل چه خصوصیاتی باشند و زمان مصرف آنها چگونه است را باید بدانیم، بهترین نوشیدنی آب است که باید در طول وعده افطار تا سحر استفاده شود و میزان آن هم بستگی به افراد از 6-10 لیوان می باشد و می توان از تغییرات رنگ ادرار به کفایت مصرف آب پی برد.

کارشناس تغذيه و رژیم درمانیمرکز پزشکی دکتر مسیح دانشوری درباره میزان مصرف آب در طول سحر بیان کرد: مصرف آب نباید از 2 لیوان تجاوز کند و همچنین مصرف چای پر رنگ به علت دفع آب در طول روز و همچنین نوشیدنیهای گاز دار به علت اختلال در هضم ماده غذایی بهتر است محدود می گردد.

کرمانی گفت: به جای مصرف میزان بالای آب می توان از منابعی که دارای آب فراوان می باشند شامل: میوه ها و سبزیها که دارای حجم زیاد آب هستند و علاوه به تامین آب مورد نیاز،  املاحی را به بدن می رسانند استفاده کرد. این منابع عبارتند از : خیار،کاهو، کرفس ، اسفناج تازه ، تربچه ، هندوانه ، طالبی  و یا نوشیدنی هایی شامل : خاکشیر، تخم شربتی ، شربت آبلیمو با شکر کم،گلاب ، بیدمشک و یا ژله همراه با تکه های میوه می توان استفاده کرد.

 وی عنوان داشت: یکی دیگر از دلایل کم آبی را می توان به مصرف بیش از اندازه نمک و یا فرآورده های کارخانه ای که حاوی نمک زیاد هستند اشاره کرد که به جای نمک می توان از آبلیمو و یا  آبغوره برای خوشمزه کردن غذا استفاده نمود.

این کارشناس تغذیه خاطر نشان کرد: به یاد داشته باشیم که مایعات مصرفی مخصوصا در هنگام صرف افطار باید هم دمای بدن باشد تا شوک ناشی از تفاوت دمایی برای بدن مشکل آفرین نباشد. مایعات  سرد تشنگی را کاهش نمی دهد.

معضلی به نام "بوی بد دهان"

حجتی کرمانی کارشناس تغذیه و رژیم درمانی در ادامه صحبت خودراه حل برای جلوگیری از بوی بد دهان در ماه مبارک رمضان پیشنهاد کرد و گفت:  یکی از شکایت شایع و عمومی مردم بوی بد دهان در طول روزه داری می باشد که علت اصلی آن متابولیسم بدن است که به علت عدم مصرف کربوهیدرات در طول روز بدن به سوختن چربی ها روی آورده و از متابولیسم آنها موادی آزاد  می شود که باعث بوی بد دهان در طول روزه داری می گردد. و باز توصیه علمی و عمومی عدم مصرف کربوهیدارت ساده است و مصرف غذاهایی مانند ترکیبات غلات و حبوبات ( عدس پلو و لوبیا پلو ...) می باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: اما علت دیگر بوی بد دهان روزه دار رفلاکس معده است که علت عمده آن خوردن وعده غذایی حجیم  و چرب در طول سحری و همچنین خوابیدن بلافاصله بعد از سحری می باشد که توصیه به استفاده از بالش بلند 12 سانتی متر در صورت خوابیدن بعد از سحری و عدم استفاده از نوشیدنی هایی نظیر: قهوه، چای، نوشابه و یا مایعات همراه غذا که رفلاکس را تشدید می کند.

کرمانی برای برطرف کردن این معضل روزه داران توصیه کرد از قطره پرسیکا بعد از سحری استفاده کنید(20-15 قطره با 2 قاشق غذاخوری آب مخلوط کرده و دهان را با آن بشوئید).

چرا برخی روزه داران به سردرد مبتلا می شوند؟

متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری درباره علت سردرد در طول روز در ماه مبارک رمضان نیز گفت: دلیل ایجاد سردرد عوامل گوناگونی دارد که می تواند به تغذیه بی ارتباط نباشد.

کرمانی از عوامل اصلی در ارتباط با سردرد را شامل: کاهش آب، مصرف کافئین ( چای، قهوه، نسکافه ) و یا تنباکو (سیگار ، قلیان ) می باشد که باید فرد سیگاری باید 15 -10 روز قبل از ماه مبارک رمضان شروع به کاهش مصرف کند تا در طول ماه رمضان دچار سردرد نشود.

تاثیرات روزه داری بر کاهش و افزایش وزن:

حجتی کرمانی با بیان اینکه برخی افراد از چاقی یا لاغری در ماه مبارک رمضان گلایه مند هستند افزود: بعد از ماه رمضان صحبت عمومی که در بین افراد صورت می گیرد در مورد وزن قبل و بعد از ماه رمضان می باشد باید به یاد داشته باشیم اگر تغذیه صحیح داشته باشیم وزن نه باید افزایش یابد و نه باید کاهش یابد. و باید ثابت بماند.

وی در ادامه اظهار داشت: علت چاقی افراد بیشتر جنبه روانی دارد و با تصور اینکه در طول روزه داری دچار ضعف و بی حالی می شوند مصرف مواد غذایی را به خصوص قندهای ساده و نوشیدنی های پر قند و یا زولبیا بامیه، حلیم پرشکر را افزایش می دهند. و چون میزان قند خون به شدت بالای می رود هورمونهای بدن قند اضافه را تبدیل به چربی کرده و افزایش وزن را در پی خواهد داشت. مصرف زولبیا ، بامیه می تواند در وعده افطار باشد و استفاده شود ولی بعد از مصرف افطار و شام مصرف زولبیا ، بامیه می تواند عوارض افزایش وزن را در پی داشته باشد. بنابراین این موضوع با رعایت اصول تغذیه ای امکان پذیر است.

محمد علی حجتی کرمانی در خاتمه نمونه ای از یک دستور غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان را به شرح ذیل عنوان داشت:

سحری :مانند وعده ناهار کامل و غذای اصلی در این وعده مصرف شود ، (پلو خورشت ها،  پلوهای مخلوط با سبزیجات و حبوبات، همراه مرغ، ماهی، گوشت، سبزی تازه و ماست.

نکته: مصرف غذاهای پرچرب ،سرخ کرده، زیاد شیرین ، ادویه جات زیاد مانند فلفل ،کله پاچه، پرنمک، پر پروتئین و چای زیاد پرهیز کنید.

 افطار:ابتدا روزه را با آب جوش یا چای کم رنگ و یا شیر ولرم همراه خرما و کشمش باز کنید. خرما وکشمش باعث کنترل اشتها در هنگام افطار می گردد: فرنی، شیربرنج ، نان و پنیر و سبزی و مغزها ( گردو وپسته) از مصرف تنقلات به علت افزایش کار معده و دستگاه گوارش خودداری کنید.

شام:با فاصله 45 دقیقه تا یک ساعت بعد از افطار

سوپ ،آش ، حلیم ، خوراک لوبیا ، عدس، خوراک سبزیجات با کمی نان ،سالاد ، ماست و دوغ و در پایان شب می توان از میوه ها، چای کم رنگ، و سایر مایعات استفاده کرد.