مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

کلاس مراقبت های پرستاری در شوک توسط واحد آموزش پرستاری با هدف آشنایی بیشتر گروه پرستاری بیمارستان با مراقبت های پرستاری در شوک در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی، اعظم رحیم زاده سرپرستار بخش دیالیز این مرکز و مدرس فوق در تعریف شوک گفت: شوک، سندرمی است که با کاهش پرفوزیون بافتی و آسیب متابولیسم سلولی مشخص می شود افزود: عدم تعادل بین تقاضا وعرضه اکسیژن، منجربه اسیدوز( لاکتیک) متابولیک سلولی ، ادم سلولی ، لیزغشای سلولی و نهایتا مرگ سلول می گردد.
رحیم زاده اظهار داشت:  بروز شوک می تواند منجر به آسیب به ارگانهای حیاتی مانند قلب، ریه وکلیه گردد. وی گفت: شوک ازنظر پاتوفیزیولوژی به2 گروه عمده تقسیم می شود: شوک ناشی از کاهش جریان خون و شوک ناشی ازاختلال درتوزیع جریان خون، که شوک کاردیوژنیک وهایپوولمیک درگروه اول وشوک های سپتیک، آنافیلاکتیک و نوروژنیک در گروه دوم جای می گیرند.
مدرس دوره فوق با بیان اینکه شوک کاردیوژنیک ناشی از اختلال سیستولیک ودیاستولیک وکاهش برون ده قلبی می باشد افزود: این شوک باعلایم اولیه تاکیکاردی، افت فشارخون و کاهش Pressure  Pulse   مشخص می گردد و در معاینات بالینی فیزیکی بیمار، تاکی پنه، احتقان ریوی، پوست سرد، مرطوب ورنگ پریده، اضطراب ، بیقراری ، گیجی و کاهش پرفوزیون کلیوی و کاهش میزان دفع ادرار مشهود است.
رحیم زاده گفت: شوک هایپوولمیک که با ازدست دادن مایعات داخل عروقی مشخص می شود در شرایط بروز خونریزی، اسهال، استفراغ، درناژ فیستول، دیابت بیمزه، افزایش قندخون و دیورز نمایان می شود. وی افزود:درصورتیکه بیش از 30درصد حجم خون کاهش یابد علایم شوک هایپوولمیک بروز می کند که عبارتند از: اضطراب، تاکی پنه، افزایش برون ده قلبی و افزایش ضربان قلب، کاهش حجم ضریه ای وکاهش میزان ادرار.
مدرس دوره فوق اذعان داشت: شوک نوروژنیک، عارضه همودینامیک ناشی ازآسیب طناب نخاعی ( مهره پنجم توراسیک T5 یا بالاتر) است که ممکن است طی 30 دقیقه پس از ضربه بروز کند و تا 6 هفته دوام داشته باشد. درشرایط مذکور وازودیلاته شدن عروق منجر به کشیده شدن خون به داخل عروق وکاهش پرفوزیون بافتی می گردد.وی اعلایم بالینی شوک نوروژنیک را شامل افت فشار خون، برادیکاردی، اختالال در تنظیم درجه حرارت بدن و پوست خشک دانست.
رحیم زاده در تعریف شوک آنافیلاکتی گفت: این شوک واکنش حاد حساسیتی که تهدید کننده حیات بیمار است. در این شرایط، عروق به شدت دیلاته می شوند، مدیاتورها آزاد می شوند ونفوذپذیری مویرگی افزایش می یابد. علایم بالینی عبارتند از: سرگیجه، اضطراب و گبجی، تا کیکاردی، تاکی پنه، افت فشار خون، wheezing ، stridor، درد قفسه سینه، تورم لب ها، زبان، گرگرفتگی، خارش ، کهیر، دیسترس تنفسی و نارسایی گردش خون.
مدرس دوره فوق در خصوص شوک سپتیک تصریح کرد: وجود سپسیس توام با افت فشار خون و اختلال در پرفوزیون بافت سپسیس، پاسخ التهابی و سیستمیک به عفونت است که درشرایط حاد به نارسایی ارگانهای حیاتی منجر می شود. وی افزود: شوک سپتیک با  افزایش التهاب و کواگولاسیون، کاهش فیبرینولیزیز که منجر به تشکیل  میکروترومبوز وانسداد مویرگها می گردد و افزایش برونده قلبی و کاهش SVR همراه است. علایم بالینی شوک سپتیک عبارتند از: تاکی پنه، اختلال در تنظیم دمای بدن، کاهش دفع ادراری، اختلال در سیستم گوارش و اختلال تنفسی.
رحیم زاده در خصوص روشهای تشخیصی شوک گفت: معاینه کامل فیزیکی و بررسی تاریخچه، آزمایش خون از جهت بررسی افزایش لاکتات و اسیدیته خون، نوار قلبی، عکس قفسه سینه، مانیتورینگ همودینامیک از روشهای تشخص می باشند.
رحیم زاده با بیان اینکه مدیریت موفقیت آمیز شوک مستلزم شناخت بیماران در معرض خطر شوک می باشد گفت:  استراتژی کلی در درمان شوک شامل باز نگه داشتن راه های هوایی و به حداکثر رساندن تحویل اکسیژن به بافت ها می باشد. شالوده درمان شوک سپتیک، هایپوولمیک و آنافیلاکتیک، افزایش حجم خون در گردش است که برای رسیدن به این هدف از انفوزیون سرم های کریستالوئید( مانند نرمال سالین) استفاده می شود.
مدرس مذکور تصریح کرد: اگر بیمار به سرم های کریستالوئید پاسخ ندهد ممکن است از طریق ترانسفوزیون خون، حجم داخل عروقی را افزیش داد. هدف اصلی از درمان دارویی شوک، افزایش پرفوزیون بافتی است. به این منظور، بسته به نوع شوک، دارو های تنگ کننده عروق( مانند اپی نفرین) یا گشاد کننده عروق( مانند نیتروگلیسیرین) تجویز می شود.
رحیم زاده در خاتمه تاکید کرد: در مراقبت پرستاری از بیماران، باید بیماران در معرض خطر شوک را شناسایی و از بروز شوک درآنان پیشگیری نمود. مانیتورینگ بیماران از نظر تعادل مایعات، در پیشگیری از شوک هایپوولمیک و رعایت بهداشت دستها از بروز شوک سپتیک پیشگیری می کند.