مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

کمتر کسی ممکن است با مفهوم اهدای عضو و شعار "اهدای عضو، اهدای زندگی" بیگانه باشد، بخششی که یک پایان تلخ را به آغازی شیرین تبدیل می کند و سهم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این فرهنگ سازی را نمی توان نادیده گرفت.
دکتر فریبا قربانی، قائم مقام واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه در گفت و گو با روابط عمومی ، با اشاره به وضعیت علم پیوند عضو در کشور پیش از انقلاب، عنوان کرد: عمل پیوند کلیه به عنوان اولین عمل پیوند عضو در سال ۱۳۴۷ در شیراز انجام شد و در مجموع ۶۰ مورد پیوند کلیه در سال های پیش از انقلاب در کشور به ثمر نشست. بالابودن هزینه انتقال عضو پیوندی از خارج از کشور، یکی از دلایل محدود ماندن این علم بود؛ به طوریکه در آن زمان بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار دلار برای یک عضو کلیه پیوندی هزینه لازم بود.
وی ادامه داد: از سال ۱۳۶۴ به همت دکتر فاضل و دکتر سیم فروش، از اعضای هیئت علمی دانشگاه، روند جراحی پیوند کلیه در ایران شتاب گرفت و علیرغم نبود زیرساخت های لازم و کمبودهای ناشی از جنگ تحمیلی، عضو پیوندی از خویشاوندان تامین و جراحی ها با موفقیت انجام می شد.
دکتر قربانی اظهار کرد: در سال ۱۳۶۸ به همت دکتر فاضل، فتوای اجازه برداشت اعضا از موارد مرگ مغزی توسط امام خمینی (ره) صادر شد؛ با فرض اینکه مرگ مغزی، مرگ محسوب می شود و چنانچه ادامه حیات فرد گیرنده عضو منوط به انجام عمل پیوند باشد، با اجازه سایر اعضای خانواده، برداشت این عضو جایز است. پس از صدور این فتوا بیمارستان های متعددی در این زمینه فعال شدند.
به گفته قائم مقام واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه، در حال حاضر بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از جمله بیمارستان لبافی نژاد، شهدای تجریش، طالقانی، مدرس و بیمارستان مسیح دانشوری در زمینه پیوند فعال هستند.
دکتر قربانی گفت جراحی پیوند ریه در ایران از سال ۱۳۸۰ آغاز شده است که اولین بیماران با همکاری دو تیم  بیمارستان مسیح دانشوری و  بیمارستان امام خمینی (ره) عمل شدند و در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری مورد مراقبت قرار گرفتند.  پس از آن درمانگاه پیوند ریه در بیمارستان مسیح دانشوری شکل گرفت که روزهای یکشبنه فعالیت می کند و تمام بیماران از سراسر کشور با تشخیص متخصصین مربوطه به بیمارستان ارجاع داده می شوند تا وضعیتشان بررسی و در لیست انتظار پیوند عضو قرار گیرند.در حال حاضر این بیمارستان تنها مرکز پیوند ریه ایران است.
وی ادامه داد: در حال حاضر متخصصان در این درمانگاه به عنوان تنها درمانگاه تخصصی پیوند ریه در کشور،علاوه بر بررسی وضعیت بیماران نیازمند پیوند در روزهای یکشنبه، بیماران را بعد از انجام عمل جراحی پیوند عضو، در روزهای دوشنبه ویزیت می کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه، بیان کرد: در سال ۱۳۸۵ اولین پیوند دو ریه ایران در بیمارستان مسیح دانشوری انجام شد. خاطرم هست زمانی که بیمار را معاینه می کردم باورم نمی شد همان بیماری است که به اکسیژن وابسته بود و از عهده امور شخصی اش هم بر نمی آمد.
به گفته دکتر قربانی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تنها بیمارستانی است که لیست انتظار پیوند ریه و لیست انتظار پیوند قلب و ریه همزمان تشکیل داده است.
دکتر قربانی گفت از سال ۱۳۸۷ پیوند کبد در این دانشگاه آغاز شده است و مرکزپیوند  کبد دانشگاه یکی از مراکز مهم و اصلی پیوند کبد کشور می باشد و هم اکنون همزمان نیز با راه اندازی مرکز جامع پیوند حضرت مهدی (عج) در بیمارستان مسیح دانشوری، دو پیوند کبد در این مرکز انجام شده است.
وی همچنین ادامه داد: بیمارستان های تابعه دانشگاه در زمینه پیوند مغز استخوان، قرنیه، نسوج و پانکراس نیز موفقیت هایی را کسب کرده است. از طرفی در برخی موارد در صورت وجود بیماری زمینه ای همچون دیابت، اعمال موفق جراحی پیوند پانکراس و کلیه به صورت همزمان انجام شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه از انجام سالانه ۸ هزار پیوند قرنیه در کشور خبر داد که بالغ بر ۵ هزار مورد آن در بانک چشم ایران انجام می شود.
دکتر قربانی با اشاره به بحران حاکم و سخت شدن شرایط درمان و جراحی در مراکز پزشکی، افزود: در زمان شیوع بیماری کرونا نیز همکاران در واحد فراهم آوری اعضای پیوندی در دانشگاه دست از تلاش برنداشتند. طی این مدت بالغ بر ۵۰ مورد مرگ مغزی منجر به پیوند عضو گزارش شده است؛ این میزان یعنی۵۰ کبد پیوندی، حدود صد کلیه پیوندی و تعدادی ریه و قلب پیوندی و خروج تعداد بالایی از بیماران از لیست پیوند عضو.
وی در پایان گفت: ویروس کووید-۱۹ برای بسیاری از تیم های درمانی ناامیدی به ارمغان آورد، اما تیم فراهم آوری اعضا و کادر درمان این حوزه دست از تلاش نکشیدند و برای حیات بخشیدن به جان حتی یک فرد تمام همت خود را به کار بستند. البته از نقش خانواده های محترم اهدا کننده نمی توان چشم پوشی کرد.
صدور کارت اهدای عضو جنبه فرهنگ سازی دارد
احسان علی بیگی، مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه با اشاره به لزوم فرهنگ سازی در کنار خدمات بالینی اهدا و پیوند عضو، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با راه اندازی وب سایت ehda.ir گام مهمی در زمینه شناساندن جایگاه و اهمیت اهدای عضو برداشته است. افراد می توانند با مراجعه به این سایت، ثبت نام و کارت اهدای عضو دریافت کنند.
وی با بیان اینکه جامع ترین پایگاه داده ای ثبت نام و صدور کارت اهدا متعلق به دانشگاه است، افزود: دریافت این کارت صرفا نشان دهنده رضایت قلبی خود فرد است و اهدای اعضای مورد مرگ مغزی، چه بدون کارت و چه با کارت، بدون رضایت اولیای دم امکان پذیر نیست.
علی بیگی، تصریح کرد: مردم می توانند با مراجعه به همین وبسایت برای همراهی با فعالان حوزه بالینی پیوند اعضا، در زمینه فرهنگ سازی اعلام آمادگی کنند تا هموطنان بیشتری با مفهوم اهدای عضو آشنا شوند.
وی در پایان گفت: سالانه در کشور ۶ الی ۸ هزار مورد مرگ مغزی اتفاق می افتد که حدود ۲ الی ۴ هزار مورد آن، قابلیت اهدای عضو دارند، اما متاسفانه در بهترین حالت نزدیک به ۳۰ درصد این آمار برای اهدای اعضا رضایت می دهند، برای افزایش این رقم نیازمند نهادینه سازی فرهنگ اهدا هستیم.