مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

آنچه باید در باره سيگارهاي ملايم بدانید:

سيگارهايي با مقدار تار و نيكوتين كمتر (تار≤mg15 و نيكوتين ≤mg1) تحت نام سيگارهاي سبك، بيش از 4 دهه است كه به فروش مي‌رسد. در حال حاضر، مصرف اين گونه سيگارها در سطح جهان و از جمله در ايران در حال افزايش است كه به علت تبليغات گمراه كننده شركت‌هاي دخانياتي در مورد خطرات بهداشتي كمتر و تندي كمتر اين سيگارها مي‌باشد و در واقع ترغيب سيگاريها به انتخاب اين محصولات به عنوان جايگزيني براي ترك مي‌باشد. درك نادرست از لغات سبك، تار كم و بسيار سبك هر ساله ميليونها نفر از افراد را در سراسر دنيا به مصرف اين محصولات با تصور كم خطرتر سوق مي‌دهد.

اقبال به مصرف سيگار ملايم در سطح جامعهوجود دارد و اين حالت در خانم‌هاي سيگاري به صورت معني‌داري بيشتر ديده مي‌شود. در مقايسه اين وضعيت با مطالعات خارجي شرايط مشابهي به چشم مي‌خورد. نگرش افراد سيگاري در جامعه مورد مطالعه نسبت به سيگار لايت كاملاً مثبت مي‌باشد و اين افراد مي‌پندارند سيگار ملايم كم‌ضررتر است و اين موضوع نشان‌دهنده اين مطلب مي‌باشد كه مشابه كشورهاي غربي در ساليان اخير شرايط مناسبي براي روي آوردن افراد سيگاري به سيگار لايت را فراهم نموده است.

بسياري از سيگاريها از وجود سوراخها در فيلتر بي‌اطلاعند و بنابراين در زمان سيگارکشيدن اين سوراخها را با انگشتان يا لبان خود مي‌پوشانند که باعث تبديل سيگارهاي سبک به يک سيگار معمولي مي‌شود.

مضافاً بر اينکه افراد،‌برخلاف ماشين سيگارکشيدن، هوس نيکوتين دارند و در نتيجه پکهاي عميق‌تر و سريع‌تري مي‌زنند يا تعداد بيشتري سيگار در روز براي رسيدن به سطح کافي نيکوتين مي‌کشند.

بنابراين اگر افراد نگران سلامتي خود هستند تنها يک راه حل وجود دارد:

 «ترک سيگار»

زيرا هيچ تفاوتي از نظر سلامتي بين هيچ يک از انواع سيگار وجود ندارد.

سيگار لايت (ملايم)

سيگارهايي با مقدار اندازه‌گيري شده تار و نيكوتين كمتر (تار ≥gm15 و نيكوتين ≤mg1) تحت نام سيگارهاي سبك، بيش از 4 دهه است كه به فروش مي‌رسد. در حال حاضر، مصرف اين گونه سيگارها در سطح جهان و از جمله در ايران در حال افزايش است كه به علت تبليغات گمراه كننده شركت‌هاي دخانياتي در مورد خطرات بهداشتي كمتر و تندي كمتر اين سيگارها مي‌باشد و در واقع ترغيب سيگاريها به انتخاب اين محصولات به عنوان جايگزيني براي ترك مي‌باشد. درك نادرست از لغات سبك، تار كم و بسيار سبك هر ساله ميليونها نفر از افراد را در سراسر دنيا به مصرف اين محصولات با تصور كم خطرتر سوق مي‌دهد.

اين مطالعه يك مطالعه Cross-sectionalمي‌باشد كه از طريق پرسشگري انجام گرفته است. جهت انجام اين تحقيق با هماهنگي معاونت بهداشتي، از مراكز بهداشتي هر يك از سه دانشگاه علوم پزشكي تهران، شهيد بهشتي و ايران تعدادي رابط بهداشت جهت دوره‌هاي آموزشي انتخاب گرديدند، پرسشنامه‌ها در اختيار رابطين قرار گرفت تا در محدوده مشخص محل سكونت اقدام به تكميل پرسشنامه نمايند. هنگام اجرا 3026 پرسشنامه تكميل‌ گرديد.

در بين پرسش‌شونده‌ها تعداد 1321 نفر (4/47%) سيگار ملايم مصرف مي‌نمايند. تمايل به استفاده از سيگار خارجي  5/65% (1808نفر) افراد سيگاري مي‌باشد. استعمال سيگارهاي قاچاق 1/44% (981نفر) به دست آمد. هزينه روزانه مصرف سيگار به طور متوسط براي هر فرد 78/388±468 تومان است. در اين ميان 71% افراد اعتقاد دارند كه خطرات بهداشتي سيگار ملايم نسبت به سيگار معمولي كمتر است. 3/30% سيگاريها اعتيادآوري سيگار ملايم را نسبت به سيگار معمولي كمتر دانسته‌اند. در مقايسه مقدار نيكوتين و قطران موجود 9/42% افراد سه نخ سيگار ملايم را با يك نخ سيگار معمولي برابر اعلام نموده‌اند.

سيگاري‌ها گول تبليغات را مي خورند

سيگار لايت بي خطر نيست

بسياري از افراد تبليغات دروغ شركت هاي سيگار سازي را باور مي كنند.

نتايج يك تحقيق جديد نشان مي دهد بسياري از افراد سيگاري تبليغات مربوط به بي خطر بودن سيگارها را باور مي كنند و تصور مي كنند كشيدن سيگار براي سلامتي آنان بي ضرر است.

به نوشته پايگاه اينترنتي دانشگاه پنسيلوانيا بسياري از شركت هاي سيگار سازي با تبليغات مختلف سعي مي كنند علاوه بر جذب مشتري هاي بيشتر ، كشيدن سيگار با مارك مخصوص لايت را بي خطر جلوه دهند.

كم بودن ميزان نيكوتين موجود در سيگار يكي از شعارهاي تبليغاتي است كه برخي شركت هاي توليد سيگار از آن استفاده مي‌كنند.

با توجه به اينكه سيگاركشيدن در يك دوره زماني طولاني مدت اتفاق مي افتد عوارض ناشي از اين بيماري شامل سرطان ريه يا ديگر اختلالات ريوي و غير ريوي صرف نظر از كاهش مقدار نيكوتين سيگار اتفاق خواهد افتاد . در تحقيق جديد مشخص شد با وجود اين واقعيت حدود 45 درصد از سيگاري ها، سيگار كم نيكوتين را بي خطر مي دانند.

 

تفاوت سيگار لايت با سيگار معمولي

درجه‌بندي سيگارها توسط ماشين‌هاي سيگاركش تعيين مي‌شود. اين دستگاه‌ها به تمام نخهاي سيگار به طور مشابه پك مي‌زنند. سيگارهاي لايت كه بوسيله اين ماشين ها كشيده مي‌شوند درجه نيكوتين و تار كمتري را نشان مي‌دهند . اما در عمل به دلايل زير هيچ تفاوتي ميان سيگارهاي ملايم ( لايت ) با سيگارهاي معمولي وجود ندارد:

1-اطراف فيلترسيگارهاي لايت چند سوراخ ريز تعبيه شده تا تهويه فيلتر افزايش يابد . هنگام پك زدن به سيگار هوا با دود سيگار تركيب شده و آن را رقيق‌تر مي‌سازد . اما در عمل اين سوراخ‌‌ها توسط فرد سيگاري با لب‌ها و يا دست‌ها به طور ناخود آگاه مسدود مي‌شوند . بنابراين ديگر سيگار لايت نخواهد بود.

2- فرد سيگاري براي جبران كاهش نيكوتين جذب شده توسط سيگارهاي لايت تعداد و عمق پك‌هايي كه به سيگار مي‌زند را افزايش و يا تعداد نخ سيگار مصرفي روزانه خود را زيادتر مي‌كند.

3- نحوه كشيدن سيگار افراد سيگاري با ماشين‌هاي سيگاركش متفاوت است و هيچ در فرد سيگاري مشابه هم به سيگار پك نمي‌زنند.

برخي افراد براي ترك سيگار نيز به سيگار لايت روي مي‌آورند، اما اين كار بي‌فايده و غيراصولي است.

 

توتون قليان را بهتر بشناسیم

به طور كلي دو نوع توتون قليان در بازار يافت مي‌شود، توتون‌هاي ميوه‌اي يا طعم‌دار به نام معسل و ديگري عجمي كه توتون سنتي و عاري از طعم مي‌باشد. در اين مطالعه 72 توتون نوع معسل و دو مورد عجمي جمع‌آوري گرديد. 

از 39 فراورده توتوني قليان جمع‌آوري شده در لبنان، 90 درصد برچسب هشدار بهداشتي بر روي پاكت داشت و دو مورد هيچ‌گونه برچسبي نداشتند. از 35 فراورده توتوني قليان جمع‌آوري شده از ديگر كشورها، 91 درصد برچسب هشدار سلامت بر روي بسته‌بندي داشت و دو مورد فاقد برچسب بود. پيام‌هاي هشدار بهداشتي در لبنان يكسان بود. كادر شماره 1 نمونه‌اي از پيام‌هاي هشدار را در كشورهاي مختلف نشان مي‌هد. همانگونه كه ملاحظه مي‌كنيد پيام هشدار در خصوص مصرف سيگار نيز به جاي قليان ديده مي‌شود.

با وجودي كه علائم باليني قليان كشيدن دير ظاهر مي‌شود، توتون قليان به سبب مواد افزودني «براي طعم و بوي بهتر» علاوه بر مضرات سيگار در افراد سبب حساسيت پوستي و تنفسي مي‌شود و در پاره‌اي از موارد به نمايان شدن آسم خفته مي‌انجامد. همچنين دود سيگار و قليان در مراحل ابتدايي سبب ايجاد تنگي در مجاري هوايي كوچك مي‌شود و به تدريج با افزايش ميزان مصرف سبب تنگي مجاري هوايي بزرگتر و تشديد تنگي‌نفس مي‌شود.

موادي كه به توتون قليان اضافه مي‌شوند فقط براي تبديل بوي بد توتون به بوي خوب ودلفريب مي‌باشد و در عين حال سرطان‌زاست. يك ساعت در معرض دود قليان ديگران بودنبرابر است با مصرف همزمان 6 تا 8 نخ سيگار. ميزان مونوكسيدكربن و گازهاي سمي درخون افراد در معرض دود قليان برابر با ميزان اين گازها در خون افراد مصرف كنندهقليان است.

 

 

توتون قلیان حاوی میکروب و قارچ است

توتون تنباکوی مورد استفاده برای مصرف قلیان حاوی میکروب و قارچ است که این امر موجب ایجاد عفونت‌های حاد و مزمن در دستگاه تنفسی می‌شود.

کارشناس مسئول ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات با اعلام این مطلب افزود: برخلاف تصور عمومی، وجود آب قلیان جلوی مواد مضر و سمی را نگرفته و بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین به علت دم‌های عمیقی که فرد برای جذب دود می‌زند، تخریب‌های جدی به ریه وارد می‌کند. وی خاطر نشان کرد: دود قلیان علاوه بر مضراتی که همانند دود سیگار دارد، به دلیل زغالی که برای سوختن آن به کار می‌رود، مونواکسید کربن بیشتری دارد. این کارشناس تصریح کرد: مصرف قلیان مانند سایر مواد دخانی عامل اصلی انواع سرطانها مانند سرطان ریه، سرطان لب و دهان و حنجره، سرطان مثانه، سرطان مری و معده، لوزالمعده، کبد، روده بزرگ و زخم‌های گوارشی و ریفلاکس معده است. کارشناس مسئول مرکز مدیریت بیماری‌ها با اشاره به بیماری‌های مشترک در مصرف قلیان گفت: علاوه بر بیماری‌های اشاره شده مصرف اشتراکی قلیان می‌تواند منجر به افزایش احتمال ابتلا به میکروب سل و ویروس‌هایی مانند تبخال و هپاتیت ‌شود. وی افزود: توتون استفاده شده در قلیان علاوه بر مضراتی که مشابه توتون موجود در سیگار دارد، به دلیل مواد افزودنی و اسانسی که برای طعم به آن اضافه می‌شود ایجاد یک سری علایم حساسیت به صورت پوستی و به صورت تنفسی می‌کند و در پاره‌ای موارد باعث بروز علایم آسم خاموش در افراد می‌شود. این کارشناس با اشاره به آمارهای موجود درخصوص عوارض مصرف قلیان خاطرنشان کرد: آمارها نشان می‌دهد که شیوع سرطان ریه، آسم و بیماریهای انسدادی ریه در افرادی که در معرض دود سیگار و یا قلیان قرار می‌گیرند، نسبت به افرادی که اصلاً در معرض دود قرار ندارند، بیشتر است و عوارض مصرف یک بار قلیان، معادل استعمال ۴۰ تا ۸۰ نخ سیگار است. وی با اشاره به مضرات بیشتر مصرف قلیان نسبت به سیگار به هم‌وطنان توصیه کرد: ضمن خودداری از مصرف قلیان از استنشاق ناخواسته دود آن نیز اجتناب کنند.

 

 

منبع: مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات مرکز پزشکی دکتر مسیح دانشوری