مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نشست خبری روز ملی اهدای عضو، شاخص ملی اهدای عضو به ازای هر میلیون نفر را 12 و 2 دهم در سطح دانشگاه، 19 و 9 دهم اعلام کرد و از هدفگذاری برای دستیابی به شاخص 40 خبر داد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نشست خبری روز ملی اهدای عضو که صبح امروز در سالن بهشتی برگزار شد، با اشاره به تجارب ارزنده و پیشتازی واحدهای فراهم آوری اعضا در دانشگاه در سطوح ملی و بین‌المللی، عنوان کرد: نامگذاری امروز با زمان صدور فتوای سازنده  و تاریخ‌ساز امام خمینی (ره) در 31 اریبهشت‌ماه 1368 و پس از آن فتوای مقام معظم رهبری تقارن تاریخی دارد. این زمان با پیشنهاد دکتر ولایتی و ارایه طرح آن در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی، در تقویم کشور به عنوان روز ملی اهدای عضو به ثبت رسید.
وی ادامه داد: افتخاری است که توجه همه ایرانیان را به اهمیت اهدای عضو و این تصمیم ایثارگرانه معطوف کنیم. رسانه در سال‌های اخیر در ترویج فرهنگ اهدا تلاش بسیار کرده است.
رییس دانشگاه از فعالیت ۶۸ واحد فراهم‌آوری اعضا در کشور خبر داد و افزود: فعال‌ترین و با سابقه‌ترین مرکز‌ها در این زمینه در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی واقع شده‌اند. در این مراکز سالانه بالغ بر ۱۵۰ هزار تماس تلفنی انجام می‌شود که با توجه به شرایط پیچیده خانواده داغدار، برقراری ارتباط با آن‌ها کار سختی است، اما تلاش مهروزانه و مستمر عزیزان در واحدهای فراهم‌آوری اعضا، آمار رضایت ۷۰ درصدی را به همراه داشته است.
دکتر زالی تصریح کرد: پیش از کرونا شاخص اهدا به ازای یک میلیون جمعیت (pnp), ۱۴.۵ بود که در زمان کووید به ۷ کاهش پیدا کرد. با تلاش وزارت بهداشت، همکاران و همه فعالان حوزه پیوند در سال ۱۴۰۰، شاخص اهدا به ۱۱ و در سال ۱۴۰۱ به ۱۲.۲ در کشور رسید. پیش‌بینی می‌شود امسال نیز با رشد قابل توجهی این عدد روبه‌رو‌باشیم.
رییس دانشگاه تلاش همکاران در واحدهای فراهم آوری اعضا را درخشان خواند و گفت: شاخص pnp در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ۱۹.۵ گزارش شده که مطلوب این عدد ۳۸ است. اگر شاخص اهدای عضو به ازای هر میلیون نفر به ۴۰ مورد در جمعیت تحت پوشش دانشگاه برسد، به این معنی است که شاخص pnp به عدد 40 رسیده و چهار هزار عضو در سال مهیا شده است؛ این عدد هدفگذاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
وی با تاکید بر این که مرگ مغزی اثبات شده را نمی‌توان پدیده قابل بازگشتی تلقی کرد، اظهار کرد: از سال 1969 که معیارهای مرگ مغزی توسط دانشگاه هاروارد اعلام شد، هیچ مورد بازگشت مرگ مغزی قطعی گزارش نشده است. در کشور نیز علاوه بر وجود شاخص‌های سخت پاراکلینیکی، بالینی و آزمایشگاهی، مرگ مغزی باید توسط چهار متخصص و سپس یک متخصص پزشکی قانونی تایید شود. اگر فرصت برای نیازمندان به اعضای پیوندی فراهم نشود، ارگان‌های فرد مرگ مغزی که می‌تواند نجات بخش جان فرد دیگری شود، به زیر خاک می‌رود.
رییس دانشگاه افزود: اگر مرگ مغزی در فردی تایید شود، غیرقابل بازگشت خواهد بود. سال گذشته در سطح جمعیت تحت پوشش دانشگاه ۷۵۰ مورد مرگ مغزی اعلام شد که تنها ۳۵۰ مورد آن تایید و از این تعداد حدود 150 مورد وارد فرآیند اهدای عضو شد.
وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱، یک میلیون و ۴۰۰ هزار تصادف روی داد که بالغ بر 19 هزار مورد منجر به فوت شد،گفت: در سال، پنج تا هشت هزار مرگ مغزی روی می‌دهد که تنها یک سوم این موارد در فرآیند اهدای عضو وارد می‌شوند. از طرفی مصدومان مغزی تنها مرتبط با تصادف‌ها نبوده بلکه حوادث کاری نیز باعث بروز مرگ مغزی می شوند.
دکتر زالی با بیان اهمیت توجه به زمان طلایی پیوند عضو در بیمار مرگ مغزی، ادامه داد: اگر به زمان طلایی در این فرآیند توجه نشود، به دلیل افت فشارخون، بافت‌ها به مرور تخریب می‌شود. به طوری‌که اگر روز اول امکان اهدای هشت عضو وجود داشته باشد، روز سوم و چهارم فقط 2 عضو را می‌توان اهدا کرد.
 رییس دانشگاه از وجود بالغ بر 46 هزار بیمار دیالیزی در کشور که تا مرحله پنجم از نارسایی کلیه را تجربه کرده‌اند، خبر داد و گفت: پنج برابر این آمار در شرف ابتلا به نارسایی کلیه هستند و پیش بینی می‌شود تا پنج سال آینده آمار مبتلایان به نارسایی کلیه 2 برابر شود. این بیماران در هفته سه بار باید دیالیز شوند و این موضوع بر افت کیفیت زندگی و کار افراد تاثیر بسزایی خواهد داشت.
دکتر زالی ادامه داد: چاقی سهم نارسایی کلیه را تا ۳۰درصد افزایش می دهد، اگر در سال هفت هزار مورد جدید برای انجام دیالیز به مراکز ارجاع داده شوند، باید سالانه 300 دستگاه جدید تامین و 200 دستگاه موجود نیز بازسازی شود.
رییس دانشگاه با بیان اینکه آمار دقیقی از نارسایی‌های قلبی در کشور در دست نیست، افزود: با توجه به تاثیر دخانیات، چربی، سبک زندگی و افزایش وزن، پیش بینی می‌شود هشت درصد مردم ایران دچار نارسایی قلبی باشند. هزینه درمان یک بیمار مبتلا به نارسایی قلبی، 2 برابر بیمار سرطانی است و از همین‌رو توجه به این حوزه اهمیت دارد. در مراکز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از سال 98 اعمال موفق پیوند دو یا سه عضو همزمان و پیوند در فرد باردار انجام شده است.
 دکتر زالی از فوت سالانه 12 هزار ایرانی بر اثر نارسایی کبد خبر داد و گفت: در سال گذشته 90 مورد پیوند کبد موفق و همچنین 460 مورد پیوند کلیه موفق در دانشگاه انجام شده است.
رییس دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر حدود هشت میلیون نفر معادل 10 درصد جمعیت کشور کارت اهدای عضو دارند. باید این آمار را به 40 درصد جمعیت برسانیم. در کشور انگلیس یک سوم شهروندان و در کشور آمریکا 64 درصد شهروندان کارت اهدای عضو دارند و در کشورهای اروپایی رضایت خانواده فرد، شرط لازم نیست بلکه نظر دولت و حاکمیت، پس از تایید کمیته پزشکی، اولویت است.

 

ثبت بیشترین آمار پیوند کلیه طی هفت سال اخیر
دکتر ناصر سیم‌فروش عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این نشست با اشاره به این‌که اهدا و کمبود عضو چالشی جهانی است اظهار کرد: مشخصا در مورد اهدای کلیه این مسئله به بحران تبدیل شده تاجایی که در آمریکا هر 12 دقیقه یک نفر در لیست انتظار پیوند کلیه جان خود را از دست می‌دهد.
مشاور عالی وزیر بهداشت در توضیح این موضوع که چرا بهترین راه درمان نارسایی کلیه، پیوند است بیان کرد: پیوند کلیه هم از لحاظ بالابردن کیفیت زندگی و هم به دلایل اقتصادی بر دیالیز ارجحیت دارد.
رئیس انجمن پیوند کلیه ایران گفت: ایران در زمینه پیوند کلیه با اختلاف زیاد در غرب آسیا و خاورمیانه رتبه اول را دارد و در زمینه اهدای عضو نیز پیشتاز است.
دکتر سیم‌فروش با تاکید بر این‌که میزان امید به زندگی پیوند کلیه در مقایسه با دیالیز به مراتب بیشتر است خاطرنشان کرد: اگر فردی مبتلا به نارسایی کلیه باشد میزان امید به زندگی و موفقیت جراحی پس از دریافت عضو از اهدا کننده زنده 93 درصد و از اهدا کننده دچار مرگ مغزی 83 درصد است و این عدد در دیالیز خونی به 42 درصد کاهش می‌یابد.
وی با اشاره به اهمیت پیوند عضو در مبتلایان به نارسایی کلیه، از پوشش بیمه‌ای دولتی به اهداکنندگان عضو خبر داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که پس از فتوای تاریخی امام خمینی(ره) پیوند مرگ مغزی به شکل قابل توجهی در کشور افزایش داشت ادامه داد: با سازوکارهای دولت و اختصاص هدیه‌ای تحت عنوان هدیه ایثار و همچنین افزایش 40 برابری این هدیه، امید داریم میزان اهدا و انجام پیوند زنده در ایران بیشتر شود.
دکتر سیم‌فروش ادامه داد: افراد زنده‌ای که با هر انگیزه‌ای کلیه اهدا می‌کنند قهرمانان ملی هستند، این افراد با ایثار خود به انسان‌ها جان دوباره می‌بخشند.
ایران، رتبه اول منطقه در پیوند مرگ مغزی
استاد تمام دانشگاه با اشاره به این‌که بیشترین موارد پیوند کلیه در هفت سال اخیر در کشور ثبت شده ادامه داد: ایران با ثبت 50 درصد پیوند در مرگ‌های مغزی و 50 درصد توسط اهداکنندگان رکورد دار است به این شکل که در در پیوند مرگ مغزی در منطقه رتبه اول و در پیوند زنده بعد از ترکیه رتبه دوم از آن ایران است.
وی پیوند کلیه را عمل جراحی پیچده‌ای برای تیم پزشکی توصیف کرد و توجه بیش از پیش سیاست‌گذاران و متولیان به این حوزه را خواستار شد و گفت: تعرفه‌های اندک موجب شده جراحان اقبال کمتری به انجام پیوند عمل پیوند کلیه داشته باشند، جراحی پیوند کلیه مسئله‌ای مهم و استراتژیک است که باید بیشتر مورد توجه باشد.
به گفته دکتر سیم‌فروش ایران اولین مطالعه کارآزمایی بالینی لاپاراسکوپی در اهدا کنندگان زنده را انجام داد، نتیجه این مطالعه کاهش عوارض و مشکلات ناشی از پیوند برای اهدا کننده و نتیجه مشابه برای گیرنده عضو است.
عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا کیفیت زندگی و طول عمر اهدا کنندگان کلیه با سایر افراد جامعه متفاوت است یا خیر توضیح داد: متوسط عمر اهدا کنندگان هیچ تفاوتی با عمر معمول سایر افراد جامعه ندارد حتی در بیشتر موارد بالاتر از نرم است، این افراد از بین سالم‌ترین افرادی که بیماری زمینه‌ای و ژنتیکی ندارند انتخاب می‌شوند، این آمار زمانی محسوس‌تر است که بدانید خطر جراحی پیوند بسیار اندک است تا جایی که در شش هزار پیوند انجام شده، حتی یک مورد مرگ و میر حین پیوند ثبت نشده است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در خاتمه به قوانین و مصوبات قانونی در پیوند اعضا در کشور اشاره کرد و گفت: طبق این قانون با ممنوع شدن جراحی پیوند اعضا به اتباع غیرایرانی با هدف پیشگیری از تخلفات و سودجویی ها در این زمینه، ایران در زمره برترین‌ کشورها دردنیا قرار گرفته است.

انجام 327 مورد پیوند قلب موفق از سال 1385 تاکنون
دکتر بابک شریف کاشانی معاون امور بین الملل دانشگاه و رییس بخش پیوند قلب بیمارستان مسیح دانشوری از آغاز فعالیت گروه پیوند قلب بیمارستان از سال 1385 خبر داد و افزود: اولین بیمار دریافت کننده قلب، هنوز زنده است و برای چکاپ به بیمارستان مراجعه می‌کند. مهمترین موضوعی که در پیوند قلب اهمیت دارد، نقش فعالیت تیمی در موفقیت آمیز بودن جراحی است، چراکه تنها راه پیوند قلب، پیوند از مورد مرگ مغزی است و این مهم نیاز به همکاری تمام فعالان در این حوزه دارد.
وی با اشاره به اینکه نارسایی قلبی مهمترین و سخت‌ترین عارضه بیماران قلبی و عروقی است، عنوان کرد: 83.5 درصد بار مرگ و میر و 78 درصد بار بیماری‌ها بر دوش بیماری‌های غیرواگیر است که بیماری قلبی و عروقی شایع‌ترین بیماری غیرواگیر محسوب می‌شود. از طرفی سن درگیری قلبی کاهش داشته است.
دکتر شریف کاشانی تصریح کرد: پیشگیری جایگاه مهمی دارد، اما در صورت ابتلای فرد به نارسایی قلبی، بستری‌ها متعدد، درمان و ازکارافتادگی هزینه گزافی بر دوش فرد و سیستم سلامت می‌گذارد.
رییس بخش پیوند قلب بیمارستان مسیح دانشوری از انجام 327 مورد پیوند تاکنون در این مرکز خبر داد و افزود: اگر مرکز پیوند قلبی در تهران بالغ بر 12 مورد پیوند در سال انجام دهد، مرکز تایید شده (Approved) و اگر بالغ بر 20 مورد پیوند انجام دهد، مرکز با ظرفیت بالا (High Load) نامگذاری می‌شود.
به گفته دکتر شریف کاشانی، مرکز پیوند قلب بیمارستان مسیح دانشوری غیر از سال‌های ابتدایی، تاکنون مرکز با ظرفیت بالا شناخته شده است.
وی ضمن تشکر از تمام متخصصان در حوزه‌های مختلف و فعالان واحد فراهم‌آوری اعضا، عنوان کرد: اگر لطف جامعه بزرگ ایرانی و گسترش فرهنگ اهدا نبود، این افتخارات کسب نمی‌شد.
دکتر مجتبی مخبر دزفولی رییس مرکز فرآوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه نیز در این نشست با بیان اینکه اکنون هیچ محدودیتی در انجام پیوند عضو در ایران وجود ندارد ،گفت: تاکنون ۱۳۰ پیوند ریه در بیمارستان مسیح دانشوری انجام شده است.
دکتر فریبا قربانی، قائم مقام واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه از میانگین اهدای 2.8 عضو از مورد مرگ مغزی خبر داد و گفت: 57 بیمارستان و شش میلیون جمعیت تحت پوشش دانشگاه به طور مستمر بررسی و برای توانمندسازی نیروها در مراکز تلاش می‌شود.
وی ادامه داد: آموزش‌های تخصصی و عمومی به کادر درمان و عامه مردم ارایه می‌شود، به طوری که پروتکل آموزشی این مرکز جایزه جشنواره آموزشی شهید مطهری را دریافت کرده است. همچنین در کنگره‌های ملی و بین المللی پژوهشی نیز خوش درخشیده‌ایم، به عنوان مثال در کنگره بین المللی آسیا، 17 مقاله در زمینه فراهم آوری اعضا ارایه دادیم.
دکتر قربانی همچنین از کسب مدال طلای فدراسیون جهانی اختراعات به دلیل طراحی جعبه ایمن انتقال عضو و ارایه طرح برآورد استاندارد هماهنگ کننده عضو نیز خبر داد و گفت: بر اساس گزارشی که در سال 2021 در ترکیه منتشر شد، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیشترین تعداد مقالات را در زمینه اهدای عضو در پایگاه Web of Science نمایه کرده است.
دکتر احسان علی بیگی مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضای دانشگاه نیز در این نشست شعار امسال روز ملی اهدای عضو را «بیا و ببخش» اعلام کرد و گفت: فرهنگ‌سازی بازوی مهم فعالیت‌های اهدا و پیوند است و یکی از مهم‌ترین ابزارهای این فرهنگ‌سازی ثبت روز ملی اهدای عضو توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود.