معرفی آزمایشگاه:
آزمایشگاه رفرانس سل کشوری(مرکز تحقیقات مایکوباکتریولوژی(به ریاست دکتر پریسا فرنیا در پژوهشکده سل و بیماریهای ریوی (بیمارستان مسیح دانشوری) واقع شده است و به عنوان یکی از آزمایشگاه های مرجع سلامت وزارت بهداشت و درمان فعالیت دارد. این واحد ماموریت خود را از سال 1995 میلادی - 1374 شمسی آغاز نمود. هم اکنون 493 آزمایشگاه مایکوباکتریولوژی در ایران فعالیت دارند. در آزمایشگاه رفرانس سل کشوریعلاوه بر انجام فعالیت های روتین در زمینه های اسمیر ، میکروسکوپی مستقیم (آزمایشگاه حد واسط)، کشت (آزمایشگاه حد واسط)، تست حساسیت دارویی خط اول و دوم(آزمایشگاه منطقه ای)، روش های جدید مولکولی تشخیصی و اپیدمیولوژیک (RFLP، Spoligotypingو VNTR) نیز انجام می شود. ازاهداف مهم این مرکز تربیت نیروی انسانی درسطح ملی است که دراین راستا طی سال های اخیر چندین کارگاه آموزشی داخلی و بین المللی و دوره های تحصیلات تکمیلی برنامه ریزی شده که درحال اجرا است. همچنین سویه های گرد آوری شده از کشور در بانک مایکوباکتریوم این آزمایشگاه در سطح بین المللی کم نظیر می باشد.
دوره های آموزشی در زمینه مایکو باکتریولوژی:
در راستای ارتقای قطب علمی کشور، شرکت در این دوره ها از طرف مرکز تحقیقات مایکوباکتریولوژی برای تمام علاقه مندان بلامانع بوده و کتابچه آموزشی استاندارد نیز به شرکت کنندگان اعطا می گردد.
| نام دوره |
آموزش مهارت ها |
طول دوره |
اسمیر و کنترل کیفیت
|
تهیه اسلاید، رنگ آمیزی، میکروسکوپی
|
3 روز |
کشت
|
جداسازی، هضم و آلوده زدایی، قرائت کشت
|
3 روز |
|
تست حساسیت دارویی (کلاسیک)
|
حساسیت دارویی –تعیین رقت های دارویی گزارش قرائت آنتی بیوگرام |
4 روز |
|
تست حساسیت دارویی )روشمولکولی(
|
چند منظوره -PCR - DNA استخراج
قرائت نتایج |
4 روز |
تعیین هویت
|
PCR - RFLP ،DNA استخراج
قرائت نتایج |
4 روز |
انگشت نگاری
|
آموزش انگشت نگاری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس |
5 روز |
همکاری با موسسات و سازمان های داخلی و خارجی:
این مرکز با طیف وسیعی از نهادها، مراکز و موسسات مشارکت دارد. همچنین با تکیه بر توانایی های علمی و نیروی انسانی کارامد خود که به عنوان آزمایشگاه مرجع ملی سل ایران محسوب می شود، به عنوان آزمایشگاه منطقه ای سل از سوی WHOدر منطقه مدیترانه شرقی درحال فعالیت می باشد و پروژه‌های تحقیقاتی و فعالیتهای آموزشی فراوانی از جمله برپایی دوره های آموزشی تخصصی در تمامی مقاطع تحصیلی را به عهده دارد.
پتانسیل های تحقیقاتی و زمینه های همکاری با سایر مراکز:
در مرکز تحقیقات مایکوباکتریولوژیفعالیتهای آموزشی و پروژه‌های تحقیقاتی فراوانی صورت می پذیرد که ازجمله آنها می توان به چندین پروژه مشترک با دانشگاهها و مراکز معتبر امریکایی، اروپایی و آسیایی نظیر دانشگاه هاروارد، موسسه پاستور فرانسه، مرکز تحقیقات بلاروس، دانشگاه کارولینسکا و گوتنبرگ سوئد و دانشگاه UMمالزی اشاره نمود.
آموزش، تحصیلات تکمیلی ( پایان نامه ها):
این مرکز در راستای ارتقای رتبه علمی کشور اقدام به پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا نموده است که این امر موجب ارائه حدود 53 پایان نامه از سال 1386 تا پایان سال 94 شده است.
همچنین محققان داخلی و خارجی از مقالات این مرکز در ارائه مقالات و تالیف کتب معتبر و مرجع پزشکی استفاده می کنند.
ثبت ژن توسط مرکز تحقیقات مایکوباکتریولوژی:
این مرکز از سال 2010 میلادی اقدام به ثبت ژن نموده است که شمار آن ها در سال های 2013- 2010 برابر با 191 ژن و در سال 2015 نیز معادل با رقم منحصر به فرد 8954ژن بوده است .
بهبود کیفیت آزمایشگاه رفرانس سل:
برنامه های کنترل کیفی این آزمایشگاه شامل تیمی برای بررسی کنترل کیفی آزمایشگاه می باشد که متشکل از 4 گروه از متخصصان با تجربه و دارای مهارت کافی در زمینه آزمایشگاه پزشکی می باشد. لازم به ذکر است که برنامه های اجرایی کنترل کیفی در این مرکز کاملا با برنامه های کنترل کیفی ملی و بین المللی مطابقت دارد .این مرکز همچنین، کنترل کیفی (Quality Control) و اطمینان از کنترل کیفی (Quality Assurance) آزمایشگاه‌های مایکوباکتریولوژی سراسر کشور را بر عهده دارد. برنامه های کنترل کیفیت در این مرکز شامل سرپرستی عمومی،آموزش و تست کردن نمونه های کوری است که توسط مرکز دریافت می شوند.
واحدهای تشخیصی روتین:
این آزمایشگاه تمام خدمات تشخیصی خود را به تمام واحد های مراقبت های بهداشتی و هم چنین تمامی مراکز سراسر ایران عرضه می نماید . در حدود 110 الی 150 نمونه در روز برای مرکز تحقیقات ارسال می گردد. حدود 58 - 55% از نمونه ها خلط می باشد، در حالی که سایر نمونه ها، نمونه های گرفته شده از دستگاه ریوی فوقانی می باشند.
به طور متوسط 30-20% از نمونه ها به منظور انجام تست های تشخیصی برای مرکز ارسال می گردند و 68 –65% نمونه ها به محیط کشت و تست های تشخیصی میکروسکوپی نیاز دارند.
تست های مولکولی سریع به همراه تست های تشخیصی مقاومت دارویی و تعیین هویت مایکوباکتریوم برای تمام نمونه هایی که به منظور بررسی کشت به مرکز تحقیقات ارسال می گردند (50-60 نمونه در هر روز ) انجام می پذیرد . به علاوه پلی مورفیسم ژنتیکی بیماران نیز در MRCانجام می شود . ژن های مورد مطالعه در MRC شامل IFN , TNF , IL – 12 , NRNMP و VDR می باشند.
لیست آزمایش‌ها:
- اسمیر مستقیم BK
- کشت BK
- تست تشخیص پوستی سل PPD
- آنتی بیوگرام به روش Proportional یا تناسبی برای داروی خط یک و دوم
- استخراج DNA از نمونه خلط،برونش،پلور،خون و...........
- تشخیص مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس در نمونه های بالینی
- تعیین نوع DNA )تشخیص هویت مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس از غیر توبرکلوزیس(
- تشخیص مایکوباکتریوم BCG BOVIS در نمونه های بالینی
- شناسایی کروموزوم حامل جهش از طریق PCR برای تشخیص بیماران MDR ) )مقاومت دارویی خط 1
- شناسایی کروموزوم حامل جهش از طریق PCR برای تشخیص بیماران XDR-TDR )مقاومت دارویی خط 2 اسیپروفلوکساسین،آمیکاسین،کانامایسین(
- بررسی موتاسیون ژن TNF-α از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن IL-12βreceptor1 از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن موتاسیون IFNγ از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن IFNγreceptor از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن IL-10 از طریق ARMS PCR
- بررسی موتاسیون ژن P2X7 از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن Vitamin D receptor از طریق PCR-RFLP
- بررسی موتاسیون ژن NRAMP از طریق PCR-RFLP
شرح آزمایش‌ها:
آزمایشات ژنتیکی پزشکی مایکوباکتریولوژیمقدمه کلیدر کشورمان ایران، بیماری های عفونی با منشا باکتریایی یا ویروسی و بیماری هایی مانند دیابت، سرطان، مسئول درصد بالایی از مرگ و میر به حساب می آیند. نقش این بیماری ها با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در آینده پررنگ تر نیز خواهد گردید. این دسته از بیماری ها معمولا تابع الگوی ساده توارث نیستند و به صورت کمپلکس با سایر عوامل و فاکتورهای محیطی و ژنتیکی همراه می گردند.استعداد ابتلا به بیماری هامی دانیم که حساسیت به بیماری ها در میان افراد مختلف متفاوت می باشد، این تفاوت ها می تواند ناشی از فاکتورهای میزبانی و به ویژه حساسیت ژنتیکی باشد. به طور کلی، فرایند دفاع میزبان دارای نقشی محوری بوده و اخیرا نشان داده شده است که کارایی و قابلیت پاسخ های ایمنی و سیر بیماری ها با جهش یا پلی مورفیسم های ژنتیکی در ژن های کد کننده سایتوکین ها ارتباط مستقیم دارد.جهش یا موتاسیون های ژنتیکیجهش یا موتاسیون یک تغییر ژنتیکی است که صفات زیستی برخی از افراد را در یک گونه تغییر می دهد. به عبارت دقیق تر، جهش ها تغییراتی در توالی نوکلئوتیدها ( DNA) هستند. جهش ها می توانند در هر ناحیه ایی از DNAرخ دهند.جهش ها بسته به اینکه چه تاثیری بر فنوتیپ موجود زنده دارند به سه دسته تقسیم می شوند:جهش های مضر ، جهش های خنثی ،جهش های مفیدسایتوکین هاسایتوکین ها دسته ایی از مولکول های پروتئینی محلول در آب هستند. سایتوکین ها از سلول های مختلف سیستم ایمنی تولید می شوند. ساختار آن ها پروتئین، پپتید و یا گلیکوپروتئین می باشد. سایتوکین ها بر اساس عملکرد، سلول های ترشحی و سلول های هدف، دارای چند زیرگروه شامل اینتر لوکین، کموکاین، اینترفرون، فاکتور نکروزدهنده تومور(TNF)، لنفوکین و منوکین هستند که هر یک از آن ها از سلول های متفاوتی ترشح می شوند.لیست آزمایشات ژنتیکی - پزشکی
|
1
|
TNF-α
|
|
2
|
IL-12β reseptor1
|
|
3
|
IFNγ
|
|
4
|
IL-10
|
|
5
|
IFNγreseptor
|
|
6
|
P2X7
|
|
7
|
Vitamin D reseptor
|
|
8
|
NRAMP
|
آزمایش میکروسکوپی اسید فست (24 ساعته)آزمایش اسمیر میکروسکوپی سریع ترین روش جهت تشخیص باسیل اسید فاست (AFB) در نمونه های بالینی می باشد. این روش می تواند ارگانیسم های زنده و غیر زنده را به میزان 10000 ارگانیسم در هر میلی لیتر از خلط تشخیص دهد. در این مرکز روزانه بین 80 تا 120 نمونه ریوی و خارج ریوی برای انجام آزمایش دریافت می شود. نمونه ها با استفاده از روش پتروف 4% ( با استفاده از سود 4% ) هضم و آلوده زدایی می شوند. نتایج اسمیر میکروسکوپی در مدت زمان کوتاهی از طریق پست یا فکس به بیمارستان ها، مرکز درمانی و آزمایشگاه های محیطی ارسال می شود.اسمیر: به صورت غیر مستقیم پس از آلودگی زدایی توسط روش پتروفرنگ آمیزی : رنگ آمیزی زیل - نلسوننمونه ها : خلط ، BAL، مایعات بدن، آسپیره معده، بافت
پیوست: فرم (شماره 6) باید به طور کامل توسط پزشک معالج تکمیل شود.
جمع آوری نمونه: به جدول شماره 1 رجوع شود.
حجم نمونه: 5 - 10 میلی لیتر
نتایج اسمیر: در عرض 24 ساعت پس از دریافت نمونه
حمل و انتقال نمونه: به دستور العمل مربوطه رجوع شود.
راه های تماس: 26109505 - 27122259
