مرکز آموزشی،پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری

رییس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه تکنولوژی پیوند عضو از اهداکننده زنده در ایران وجود دارد، عنوان کرد: با این حال انتخاب اول پزشکان، دریافت عضو پیوندی از اهداکننده مرگ مغزی است.
دکتر مجتبی مخبر دزفولی فوق تخصص جراحی توراکس بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در گفت و گو با روابط عمومی ، پیوند عضو را آخرین تصمیم درمانی پزشکان در خصوص بیمارانی دانست که دچار نارسایی عضو می شوند و گفت: به این منظور، یکی از منابع در دسترس جهت فراهم آوری ارگان مناسب، افراد مرگ مغزی هستند که با رضایت خانواده، اعضایشان اهدا می شود، همچنین در برخی کشورها اهدا از موارد مرگ قلبی نیز امکان پذیر است.
وی ادامه داد: تامین عضو پیوندی از دهنده زنده در مورد برخی ارگان ها مثل کلیه با سهولت بیشتری همراه است. در خصوص پیوندهای کبد و ریه باید این عضو از دو دهنده زنده، از خانواده درجه یک فرد انجام شود.
رییس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه قوانین پیوند اعضا در کشورهای مختلف متفاوت است، افزود: در ایران قانون پیوند اعضا در سال ۲۰۰۰ میلادی تصویب شد که با روحیه بخشندگی و ایثار خانواده ها، نتایج عالی در پیوند اعضا را رقم زد. این در حالی است که اولین لایحه پیوند اعضا از مرگ مغزی در کشور ژاپن در سال ۱۹۹۴ میلادی به مجلس اعلام شد که با مخالفت نمایندگان مجلس ژاپن همراه بود.
دکتر مخبر دزفولی با بیان اینکه یکی از ویژگی های قانون اهدای عضو در ژاپن، تفاوت تشخیص بالینی مرگ مغزی و تشخیص قانونی آن است، گفت: در کشور ژاپن فرد در زمان حیات می تواند اقدام به تکمیل کارت تصمیم‌گیری در مورد اهدای عضو کند. در این کارت افراد می توانند اعلام کنند که آیا تمایل به اهدای عضو دارند و معتقد هستند که مرگ مغزی به منزله مرگ به حساب می آید یا خیر. اگر فرد در زمان حیات اعلام کند که با این مقوله موافقت دارد؛ در صورت بروز علائم بالینی مرگ مغزی، بررسی های قانونی نیز انجام می گیرد.
وی ادامه داد: در صورتی که کارت فرد، فاقد امضای خانواده باشد، به منزله عدم موافقت خانواده وی تلقی شده و فاقد ارزش قانونی است و جهت تشخیص قانونی مرگ مغزی و برداشت عضو اقدامی انجام نمی گیرد. همچنین در این کشور اهدا عضو از افراد کمتر از ۱۵ سال مجاز نیست و اگر فردی کارت اهدا عضو نداشته باشد با موافقت خانواده او پس از مرگ برای پیوند اعضا تصمیمی گرفته نمی شود. وجود این قوانین سبب می‌شود نرخ فراهم‌آوری اعضا در کشور ژاپن بسیار اندک باشد. البته در سال ۲۰۱۰ تغییراتی در قوانین فراهم آوری اعضا از موارد مرگ مغزی داده شد که کمی اقبال عمومی را بیشتر کرد.
فوق تخصص جراحی توراکس بیمارستان دکتر مسیح دانشوری، تصریح کرد: طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ در کشور ژاپن منتشر شد از ۶۰ پیوند ریه انجام شده، حدود ۲۰ مورد از دهنده زنده استفاده شده و دانشگاه کیوتو در این خصوص بسیار فعال است.
وی کمبود ارگان در کل دنیا را یک معضل اساسی دانست و افزود: متوسط مدت زمان باقی ماندن بیماران در فهرست انتظار پیوند ریه در یکی از مطالعات در کشور ژاپن، ۲.۵ سال گزارش شده است.
دکتر مخبر دزفولی، عنوان کرد: در کشور فراهم آوری اعضا از موارد مرگ مغزی به دلیل فرهنگ ایثار و روحیه کمک به همنوع از استقبال خوبی برخوردار بوده و امکان تهیه ارگان برای بیماران در فهرست انتظار با تلاش تیم های شناسایی، رضایت گیری و فراهم آوری امکان پذیر است.
وی گفت: برخلاف ارگان‌هایی مثل کبد و کلیه، احتمال اینکه ریه های یک دهنده مرگ مغزی مناسب برای اهدا تشخیص داده شود، پایین است و گاهی از هر ۱۰ اهدا کننده یک مورد ریه مناسب پیوند است.
به گفته رییس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، هم اکنون امکان پیوند ریه در ایران در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری میسر است و این مرکز در ایام اپیدمی کووید-۱۹ تاکنون ۴ مورد پیوند ریه داشته است.
وی در پایان با اشاره به اینکه تکنولوژی انجام پیوند از فرد زنده در ایران نیز وجود دارد، گفت: در صورت نیاز، تیم جراحی و مراقب های پس از پیوند آماده انجام چنین پیوندی هستند، ولی انتخاب اول ما اهدا کنندگان مرگ مغزی است، چراکه انجام لوبکتومی از افراد زنده (برداشتن بخشی از ریه) برای دهندگان عضو نیز یک خطر بالقوه محسوب می شود.
چندی پیش برای اولین بار در جهان، پیوند ریه از اهداکننده زنده به زن ژاپنی مبتلا به کووید-۱۹ انجام شد. همسر و فرزند این زن با اهدای بخشی از ریه های خود، طی یک عمل جراحی ۱۱ ساعته توسط تیم پزشکی ۳۰ نفره، زندگی او را نجات دادند.